Stale rosnąca liczba cudzoziemców w Polsce powoduje, że nie spada zainteresowanie tematem legalizacji ich pobytu i pracy na terytorium Polski. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec września 2023 r. liczba cudzoziemców wykonujących wynosiła ponad 1 mln, z czego 392,2 tys. stanowili cudzoziemcy realizujący umowy cywilnoprawne. Udział cudzoziemców w ogólnej liczbie wykonujących pracę wyniósł 6,5 proc. W dalszym ciągu największą grupę ekspatów stanowią Ukraińcy.
Na wstępie należy podkreślić iż zezwolenie na pobyt i karta pobytu to dwa osobne dokumenty, choć związane ze sobą gdyż na podstawie uzyskanego zezwolenia na pobyt wydawana jest właśnie karta pobytu.
Czy można uzyskać samą kartę pobytu czasowego bez zezwolenia na pobyt czasowy?
Nie, dokument ten jest zawsze wydawany na podstawie uzyskanego zezwolenia na pobyt czasowy.
Czy może mieć miejsce sytuacja, w której cudzoziemiec uzyskał zezwolenie na pobyt a nie otrzymał karty pobytu? Tak, bezpośrednio po wydaniu decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy bądź zezwolenia na pobyt stały karta pobytu zlecana jest do druku. Wyjątkiem od tej reguły jest województwo mazowieckie, gdzie karta pobytu jest odbierana razem z decyzją o udzieleniu zezwolenia na pobyt.
Czym zatem różni się karta pobytu czasowego od zezwolenia na pobyt czasowy?
O zezwolenie na pobyt czasowy może ubiegać się cudzoziemiec, którego zamieszkiwanie na terytorium Polski przez okres dłuższy niż trzy miesiące jest odpowiednio uzasadnione.
Zezwolenie na pobyt czasowy jest udzielane między innymi:
-członkom rodzin obywateli RP oraz członkom rodzin cudzoziemców,
-w celu wykonywania pracy,
-w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji lub cudzoziemcowi delegowanemu do Polski,
-w celu prowadzenia działalności gospodarczej,
-w celu kształcenia się na studiach,
-cudzoziemcowi prowadzącemu życie rodzinne w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. poz. 284, z późn. zm.), z zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, z którym przebywa wspólnie na tym terytorium.
Zezwolenie na pobyt czasowy wydawane jest maksymalnie na 3 lata. Okres ważności zezwolenia może być jednak krótszy, jeżeli podstawa ubiegania się o to zezwolenie wskazuje na zasadność pobytu krótszego. Co istotne, zezwolenie na pobyt czasowy nie przedłuża się (ustawa nie przewiduje takiej procedury jak przedłużenie zezwolenia na pobyt czasowy). Jeśli cudzoziemiec chce pozostać w Polsce przez okres dłuższy niż wskazany na posiadanym przez niego zezwoleniu na pobyt czasowy, musi on ubiegać się o udzielenie nowego zezwolenia na pobyt, w trakcie gdy posiada on wciąż ważne dokumenty pobytowe.
Przed upływem terminu ważności zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec powinien opuścić terytorium RP, chyba że uzyskał inny, ważny dokument pozwalający mu na legalny pobyt w Polsce (np. kolejne zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy składamy w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca.
W toku procedury cudzoziemiec powinien udokumentować, iż posiada:
– ubezpieczenie zdrowotne (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej),
– źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
– zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania.
Pomimo iż przepisy nie przewidują odrębnych wymagań dla różnych województw, w praktyce kompletna lista dokumentów, jakich oczekiwać będzie Urząd Wojewódzki w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy może różnić się nieco w poszczególnych województwach, a także jest uzależniona od celu pobytu w Polsce. Wniosek należy złożyć osobiście, nie później niż w ostatnim dniu legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna. Jeżeli wniosek nie został złożony przez cudzoziemca osobiście, wojewoda wezwie go do osobistego stawiennictwa. Jeżeli cudzoziemiec nie stawi się osobiście, wniosek zostanie pozostawiony bez rozpoznania. Od cudzoziemca ubiegającego się o zezwolenie na pobyt czasowy są pobierane odciski linii papilarnych w celu zamieszczenia ich na karcie pobytu.
Czym są karty pobytu? Z odpowiedzią przychodzi ustawa o cudzoziemcach, która w art. 242 stanowi:
“Karta pobytu w okresie swojej ważności potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz uprawnia go, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.”
Karta pobytu jest dokumentem wydawanym cudzoziemcowi, któremu udzielono:
- Zezwolenia na pobyt czasowy;
- Zezwolenia na pobyt stały;
- Zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE;
- Statusu uchodźcy;
- Ochrony uzupełniającej;
- Zgody na pobyt ze względów humanitarnych.
Posiadacz karty pobytu może podróżować i przebywać na terytorium innych państw obszaru Schengen bez konieczności posiadania wizy Schengen przez okres nieprzekraczającego 90 dni w każdym okresie 180-dniowym.
Jesteś pracodawcą i zastanawiasz się nad zatrudnieniem cudzoziemca?
Nie wiesz, czy należy wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na pracę, czy o zezwolenie na pobyt czasowy? Zapraszamy do kontaktu. Nasi specjaliści udzielą odpowiedzi na te i inne pytania. Pomożemy Ci w prawidłowym złożeniu wniosku i sprawnym przeprowadzeniu procedury uzyskania zezwolenia oraz kompleksowej obsłudze cudzoziemców.
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2354).
